|
Posof İlçesi eski
çağ tarihinde yukarı Kür boyları ile anılan Kars’ın Çıldır, Ardahan ve Hanak,
Artvin’in merkez dahil Ardanuç, Şavşat ve Borçka ilçelerini içine alan Kür
ve Çoruh havalesindeki bir yerleşim adıdır. İlçenin varlığı 2700 yıl öncesi
eski Türklük bölgesidir.
Milattan önce 680 yıllarında Kafkasların kuzeyinden gelen atlı göçebe İskit
Türkleri Urartulardan havaliyi alarak 500 yıl hüküm sürmüşlerdir. Daha sonra
Horasan havalisinden gelen Arsak Türkleri M.Ö. 150 - M.S. 430 yılları
arasında yaşamışlardır. Arsak Türklerinden sonra Peçenek ve Oğuzların
yaşadığı da bir gerçektir.
Bu yörelerle birlikte Posof İran’da kurulmuş olan Sasani Devleti toprakları
içine alınmıştır. Posof ve havalisi bir ara Doğu Roma Devleti ve daha sonra
Gürcü Bağratlılar Beyliği toprakları içerisinde kalır. Abbasi devletinin
topraklarına dahil olan bu bölge daha sonra Selçuklu Sultanı Alpaslan’ın
1064 tarihinde Ani şehrini alması üzerine komutanlarından Danişmentli Ahmet
komutasındaki Selçuklu ordusu Şavşat üzerinden Arsiyan Dağını aşarak halen
mevcut Kol köyündeki kaleyi kuşatarak Gürcüleri yener ve yöre 1080 tarihinde
Selçuklulara bağlanır. Selçuklular uzun müddet tutunamayıp, bölge İlhanlı
devletinin hakimiyetine girer İlhanlılar zamanında Posof çatal derelerinin
birleştiği yerde Ortodoks olan Kıpçak Türkleri Çoruh boyunun ve yukarı Kür
boyunun yarı bağımsız hakimi olur.
Kıpçak beyliği Gürcülere düşman olduğundan 1578 Osmanlı-İran savaşından
sonra halen mevcut Mere Kalesi ile Altun Kale hakimi Menucuhar Bey Çıldır’a
giderek Mehmet Paşa ismini alır. Lala Mustafa Paşaya itaatini bildirerek
Müslüman olur. posofumcom Lala Mustafa Paşanın emri üzerine Ardahan Sancak Beyi Abdurrahman Bey kendi kuvveti ile Ilgar Dağını aşarak 9 Ağustos 1578’de tüm
Posof deresini ve Ahıska havalisini zaptederek Osmanlı Devletine bağlar.
Erzurum Beylerbeyi Lala Mustafa Paşa 1578 yılı Ağustos ayında Ahıska merkez
olmak üzere Çıldır eyaletini kurarak Posof’ta sancak beyliği olur.
1917 tarihine Rusya’da çıkan ihtilal sonucunda Rus birlikleri Erzurum-Kars
ve havalinden çekilirken silahlarını Ermeni ve Gürcülere dağıtarak Türklerle
mücadeleyi onlara bırakmışlardır.
1917 yılı sonraları ile 1918 yılı başlarında Gürcüler Posof tarafı ile
Kobliyan tarafından; Ermeniler de Erzurum-Kars-Ardahan taraflarında
faaliyetlerine başlarlar.
1918 yılı sonlarında Halit Paşanın bu bölgeden batıya alınması batı kurtuluş
savaşına yapılan hazırlıkların da ilerlemiş olması doğuda halka umut verici
kurtuluş günlerinin yaklaştığını sezen Karslı, Ardahanlı ve Posoflu aydınlar
Ermeni ve Gürcülerin hareketine dur deme sırasının geldiğini anlayarak 17-18
Ocak 1919’da Kars’ta yapılan büyük kurultayda yerli Türklerden Milli Şura
adıyla bir geçici hükümet kurulmuştur. Bu hükümetin adı da kurultayda CENUBİ
GARBİ KAFKAS HÜKÜMETİ MUVAKKATAİ MİLLİYESİ oldu. Fakat bir faaliyet
gösteremeden İngilizler gizlice bu hükümeti basarak dağıtırlar ve üyelerini
de Malta’ya sürerler. Bu hükümetin dağılmasından sonra Gürcüler Azgur,
Ahıska ve Duğur'da ileri gelen kişilerle işbirliği yaparak Ahıska, Ahırkelek
ve Posof’u işgal etmişlerdir.
Posofluların Gürcülerle yapmış olduğu mücadelelerde milis kuvvetlerinden
ayrı olarak 3. Tümenimize bağlı taburlarda havalide savaşmışlardır.
TBMM’nin Gürcü sefiri ile yapmış olduğu 22.02.1921’deki antlaşmaya göre
Gürcüler Ardahan-Göle ve Posof’tan çekilmişlerdir. Bunların arkasından gelen
askeri birliklerimiz tarafından 2 Mart 1921tarihinde Posof düşman işgalinden
kurtarılmış ve Cumhuriyetimizin ilanından sonra 1923 yılında ilçe merkezi
olarak belirlenmiştir. (Posofum.com) |